رسانه‌ها همچنان در انتظار تغییر رویکرد روابط عمومی‌های مناطق آزاد

مناطق آسیا، رسانه خبری و تخصصی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی: مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران با هدف جذب سرمایه‌گذاری، توسعه صادرات، و تقویت اقتصاد ملی ایجاد شده‌اند، اما یکی از موانع اصلی تحقق این اهداف، عملکرد ضعیف برخی واحدهای روابط عمومی این سازمان‌ها در سال‌های اخیر بوده است.

روابط عمومی‌های سازمان های مناطق آزاد کشور که باید پل ارتباطی بین سازمان‌ها، رسانه‌ها، و فعالان اقتصادی باشند، در پنج تا شش سال گذشته  و بلکه  ازمدت زمانی بیشتر نه‌تنها نتوانسته‌اند ظرفیت‌های مناطق آزاد را به‌خوبی معرفی کنند، بلکه در بسیاری از موارد حتی علاقه ای به شفاف کردن اقدامات و یا فعالیت های خود نشان نداده اند و بدتر از آن اینکه  از پاسخگویی به رسانه‌ها و خبرنگاران نیز خودداری کرده‌اند.

در سال‌های اخیر، روابط عمومی‌های سازمان‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران به جای ایفای نقش استراتژیک و حرفه‌ای، عمدتاً به ابزار تبلیغ شخصی مدیران عامل تبدیل شده‌اند. این واحدها به‌جای تمرکز بر معرفی ظرفیت‌های اقتصادی، زیرساختی، و فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد، صرفاً به انتشار اخبار و محتوای تبلیغاتی در راستای منافع مدیران پرداخته‌اند.

فقدان تعامل مؤثر با رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های تخصصی حوزه مناطق آزاد، یکی از بارزترین نقاط ضعف این واحدها بوده است.خبرنگاران وفعالان رسانه ای که چه مستقیم و یا چه به نحوی نیازمند تعامل بیشتر در حوزه اطلاع رسانی رسانه ای با این مناطق بوده اند  بارها گزارش داده‌اند که تماس‌هایشان با روابط عمومی‌های مناطق آزاد بی‌پاسخ مانده یا با پاسخ‌های غیرحرفه‌ای مواجه شده‌اند.

این عدم پاسخگویی نه‌تنها به کاهش اعتماد رسانه‌ها به این سازمان‌ها منجر شده، بلکه فرصت‌های بسیاری برای معرفی ظرفیت‌های مناطق آزاد به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را از بین برده است.

به عنوان مثال، مناطق آزادی مانند چابهار، کیش، و قشم که از پتانسیل‌های منحصربه‌فردی برخوردارند، به دلیل ضعف در اطلاع‌رسانی و تعامل رسانه‌ای، نتوانسته‌اند جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ملی و بین‌المللی تثبیت کنند.بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران، ظرفیت‌های لجستیکی و ترانزیتی مناطق آزاد شمال کشور به دلیل عدم استفاده مؤثر از ابزارهای رسانه‌ای و روابط عمومی، عملاً بدون بهره‌برداری باقی مانده‌اند. این در حالی است که مناطق آزاد موفق در جهان، مانند گوادر در پاکستان، از طریق مدیریت حرفه‌ای روابط عمومی و تعامل گسترده با رسانه‌ها، توانسته‌اند سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی جذب کنند.چالش‌های ساختاری و مدیریتی

یکی از دلایل اصلی عملکرد ضعیف روابط عمومی‌ها، نبود استراتژی مشخص و بلندمدت برای اطلاع‌رسانی و معرفی ظرفیت‌های مناطق آزاد است. روابط عمومی‌ها به جای تمرکز بر وظایف اصلی خود، مانند شفاف‌سازی فرآیندهای سرمایه‌گذاری، ایجاد ارتباط دوسویه با رسانه‌ها، و اطلاع‌رسانی درباره مزیت‌های رقابتی مناطق، به فعالیت‌های روزمره و تبلیغی محدود شده‌اند.

همچنین، فقدان هماهنگی بین دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و سازمان‌های مناطق، به سردرگمی در سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای دامن زده است.علاوه بر این، نبود نیروی انسانی متخصص و آموزش‌دیده در حوزه روابط عمومی و رسانه، یکی دیگر از موانع اصلی بوده است.

بسیاری از کارکنان روابط عمومی‌ها فاقد دانش کافی در زمینه مدیریت رسانه، تولید محتوای حرفه‌ای، و یا تعامل با رسانه‌های بین‌المللی هستند. این موضوع باعث شده که مناطق آزاد ایران در مقایسه با مناطق آزاد کشورهای همسایه، مانند امارات یا ترکیه، در جذب سرمایه‌گذاری خارجی و معرفی فرصت‌های اقتصادی خود ناکام بمانند.این ناکامی حتی در رویدادهای نمایشگاهی  و سمینارها و همایش های گاه و بیگاه نیز قابل مشاهده بوده است.

تحولات دولت چهاردهم و چشم‌انداز بهبود

با روی کار آمدن دولت چهاردهم، نشانه‌هایی از تغییر رویکرد در مدیریت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مشاهده می‌شود. این دولت با تأکید بر شفافیت، شایسته‌سالاری، و تقویت تعاملات بین‌المللی، اقداماتی را برای اصلاح ساختارهای مدیریتی و بهبود عملکرد سازمان‌های مناطق آزاد آغاز کرده است.

این تحولات، امیدواری‌هایی را برای فعال‌تر شدن روابط عمومی‌ها و حرکت آن‌ها به سمت ایفای نقش واقعی خود ایجاد کرده است.یکی از اولویت‌های دولت چهاردهم، تقویت تعاملات رسانه‌ای و معرفی بهتر ظرفیت‌های مناطق آزاد به تجار و فعالان اقتصادی است.

انتظار می‌رود روابط عمومی‌ها با اتخاذ رویکردی حرفه‌ای‌تر، به‌جای تمرکز صرف بر تبلیغات داخلی، به تولید محتوای تخصصی و چندزبانه برای معرفی مزیت‌های رقابتی مناطق آزاد بپردازند.

این ضرورت  شامل اطلاع‌رسانی درباره معافیت‌های مالیاتی، زیرساخت‌های لجستیکی، و فرصت‌های صادراتی است که می‌تواند سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جذب کند. همچنین، تأکید دولت بر تقویت شایسته‌سالاری و شفافیت می‌تواند به بهبود عملکرد روابط عمومی‌ها کمک کند.

با انتصاب مدیران متخصص و آموزش‌دیده در واحدهای روابط عمومی و ایجاد سازوکارهای پاسخگویی، می‌توان انتظار داشت که تعاملات با رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های تخصصی، افزایش یابد.

این امر می‌تواند به بازسازی اعتماد رسانه‌ها و فعالان اقتصادی به سازمان‌های مناطق آزاد منجر شود. بنابراین پیشنهاد می شود روابط عمومی های سازمان های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور برای بهبود عملکرد مجموعه متبوع خود تدوین استراتژی جامع رسانه‌ای را مد نظر قرار دهند

بر این اساس روابط عمومی‌ها باید برنامه‌ای مدون برای معرفی ظرفیت‌های مناطق آزاد، با تأکید بر رسانه‌های تخصصی و بین‌المللی، تدوین کنند.

آموزش نیروی انسانی یکی از ضروری ترین موضوعاتی است که روابط عمومی ها باید به آن توجه کنند. برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان روابط عمومی در زمینه مدیریت رسانه، تولید محتوا، و تعامل با سرمایه‌گذاران ضروری است.

ایجاد کانال‌های ارتباطی منظم و پاسخگو با رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های تخصصی، برای پوشش اخبار و فرصت‌های مناطق آزاد  هم موجب تقویت تعامل با رسانه‌هاست.

روابط عمومی‌ها باید به‌عنوان پل ارتباطی بین سازمان و جامعه عمل کنند و از عدم پاسخگویی به خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای اجتناب کنند. طبعا بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال برای معرفی ظرفیت‌های مناطق آزاد به‌صورت هدفمند و گسترده استفاده از فناوری‌های نوین را موجه تر خواهد ساخت.

به هر رو  می توان اینطور جمع بندی کرد که در یک کلیت قابل اشاره،عملکرد ضعیف روابط عمومی‌های سازمان‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران در سال‌های گذشته، یکی از موانع اصلی در مسیر توسعه این مناطق بوده است. همانطور که گفته شد فقدان تعامل مؤثر با رسانه‌ها، تمرکز بیش‌ازحد بر تبلیغات شخصی مدیران، و نبود استراتژی حرفه‌ای و…نیز باعث شده که ظرفیت‌های عظیم اقتصادی این مناطق به‌خوبی معرفی نشود.

با این حال، تحولات اخیر در دولت چهاردهم و تغییر مدیریت ها و  تأکید بر شفافیت و شایسته‌سالاری، نویدبخش بهبود عملکرد روابط عمومی‌ها و تقویت تعاملات رسانه‌ای است. با اجرای اصلاحات ساختاری و تمرکز بر وظایف اصلی روابط عمومی، می‌توان امیدوار بود که مناطق آزاد ایران جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ملی و بین‌المللی پیدا کنند.