اتصال ریلی ایران و عراق نیازمند همراهی مناطق آزاد

11 شهریور ماه سال گذشته عملیات اجرایی خط‌آهن شلمچه-بصره پس از حدود 2 دهه انتظار با حضور وزیر راه و شهرسازی و معاون اول رئیس‌جمهوری آغاز شد.

به گزارش پایگاه خبری «مناطق آسیا» موضوع اتصال ریلی  ایران و عراق از اوایل دهه 80 به‌عنوان یک پروژه راهبردی مهم در مذاکرات مقامات ارشد دو کشور مطرح و چند بار در خصوص اجرا آن تفاهم شد که به دلایل مختلف به نتیجه منجر نشد. این اتفاق درحالی روی داد که با وجود اعلام آمادگی چندین باره وزارت راه و شهرسازی و راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در انجام این پروژه، وزارت حمل‌و‌نقل و راه آهن عراق با عنوان انتظار برای استقرار دولت جدید انجام کار را در حالت تعلیق نگه داشته بود.

عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی 10 دیماه سال 93 در مراسم امضای تفاهمنامه با وزیر حمل‌ونقل عراق گفته بود: در زمینه همکاری‌های ریلی مقرر شد عملیات اتصال شبکه راه‌آهن ایران و عراق از طریق مسیر شلمچه- بصره و همچنین از طریق مرز خسروی هرچه سریعتر عملیاتی شود.

وی با بیان  این‌که برای اجرایی شدن خط آهن شلمچه-بصره احداث پل 700 متری مد نظر است، افزود: بر اساس توافق‌های پیشین اجرا این پل بر عهده دولت ایران قرار دارد. دولت عراق درخواست دارد که این پل به نحوی اجرا شود که امکان عبور کشتی‌ها‌ از زیر آن باشد. قاعدتاً برای دستیابی به این هدف باید تغییراتی در نقشه اعمال کرد که با این کار هزینه‌های اجرا پل گران‌تر می‌شود.طرف عراقی پذیرفت که هزینه اضافی این طرح از سوی دولت عراق پرداخت شود و ما نیز هرچه سریعتر اجرا آن را انجام دهیم. بلافاصله عملیات اجرایی پل شروع می‌شود تا آرزوی دیرینه مردم دو کشور به زودی تحقق یابد.

وی بیان کرد: در تقسیم کار برای اجرا این پروژه مقرر شد که اجرا خط آهن عراق تا مرز این کشور بر عهده کشور عراق و احداث پل با ایران باشد. این پل که طولی معادل 700 متر دارد، متحرک است و با تکنولوژی بالا و کار فنی بزرگ و پیچیده احداث خواهد شد. برآورد شده که ساخت این پل حداقل 18 ماه به طول بینجامد که در این حالت احتمال افتتاح آن تا اربعین سال آینده (سال 94) کم است.

با وجود اظهارات متعدد، اما در دولت یازدهم و دوازدهم اتفاق امیدوارکننده‌ای برای اجرا تفاهمنامه سال 93 ایران و عراق روی نداد تا این‌که شهریور ماه سال گذشته با پیگیری‌های دولت سیزدهم عملیات اجرایی راه‌آهن شلمچه-بصره آغاز شد.

مخبر در  مراسم آغاز عملیات اجرایی این پروژه‌ گفته بود: پروژه راه‌آهن شلمچه ـ بصره را طرحی راهبردی برای ایران و عراق و تحول در منطقه غرب آسیا خواند که علاوه بر اتصال راه‌آهن دو کشور، می‌تواند تکمیل کننده مسیرهای بین المللی حمل و نقل باشد.

وی افزود: همه کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به 2 کریدور شمال ـ جنوب و شرق – غرب نیاز دارند و جز راهبردهای جدید ایران است. این پروژه یکی از مواردی است که از پیش از انقلاب، مدنظر ایران و عراق بود که تکمیل نشده است.

وی تصریح کرد: با خط‌آهن 32 کیلومتری شلمچه-بصره، ایران به مدیترانه وصل می‌شود، ضمن اینکه برای همه کشورهای غرب آسیایی موقعیت مهمی به‌شمار می رود. در راستای سیاست تقویت روابط با همسایگان و پس از دو سال پیگیری مداوم این مسیر مهم با همراهی دو کشور حداکثر تا دو سال آینده به سرانجام می‌رسد. امیدواریم برای هر دو کشور ایران و عراق و همچنین کشورهای منطقه منشاء خیر و برکت باشد.

معاون اول رئیس‌جمهور، اتصال خطوط ریلی ایران به عراق و امتداد آن تا دریای مدیترانه پس از چند دهه را اتفاقی مبارک دانست و تصریح کرد: با تکمیل راه‌آهن شلمچه به بصره، علاوه بر جهش فوق العاده در تبادلات تجاری و بازرگانی دو کشور، سایر کشورهایی که در شرق جهان قرار دارند، می‌توانند از خطوط ریلی ایران به نیمه غربی و کشورهای حوزه مدیترانه دسترسی پیدا کنند؛ همچنین امیدواریم این خط پس از راه‌اندازی در تسهیل مسافرت بین ایران و عراق خصوصاً در شهرهای زیارتی نجف و کربلا نقش ویژه‌ای داشته باشد.

السودانی، نخست وزیر عراق نیز بر اهمیت پروژه راه آهن در انتقال مسافران و زائران به عتبات عالیات از ایران و کشورهای آسیای مرکزی و همچنین اهمیت آن در تقویت زیرساخت‌های اقتصاد عراق و افزایش رشد آن تاکید و اعلام کرد: این پروژه سال‌ها مورد گفت‌وگو بوده و برای تکمیل آن در سال 2021 میان عراق و ایران توافق شد.

وی تصریح کرد: شورای نخست‌وزیری عراق به وزارت راه و استانداری بصره تاکید کرده بود که مقدمات لازم جهت اجرا این پروژه راه‌آهن را فراهم کنند و ما از جمهوری اسلامی ایران به خاطر انجام عملیات مین‌زدایی در مناطق اجرا این پروژه تشکر می‌کنیم. موضوع خطوط ریلی و راه‌آهن جزء مهمترین بخش‌ها در زمینه اقتصادی به شمار می‌رود و امتیازات زیادی دارد، از جمله اینکه هزینه‌ها را کاهش داده و موجب افزایش امنیت زائران می‌شود.

مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در جدیدترین اظهارنظر درباره خط آهن شلمچه-بصره با بیان این‌که در داخل ایران حدود 1.5 کیلومتری مین‌روبی در سال‌های قبل انجام شد، اظهار کرد: بر اساس تفاهم‌های مختلف با راه آهن عراق، توانستیم از نقطه صفر مرزی تا 2.5 کیلومتری عمق خاک عراق مین‌روبی را انجام دهیم.

وی ادامه داد:این منطقه دقیقاً محل عملیات کربلای 5 بوده که بیش از 10 هزار نفر شهید داشتیم. با توجه به این‌که این قسمت چندبار بین ایران و عراق دست به دست شده،‌ بیش از 5 لایه در آن مین‌کاری صورت گرفته است.

وی با یادآوری این‌که عمده مین‌ها در همین منطقه است،گفت:  بعد از آن به بزرگراه شلمچه – بصره می‌رسیم که در ادامه آن، به‌دلیل رفت‌و‌آمد افراد و سکونت آن‌ها، مشکل چندانی در مین روبی وجود نخواهد داشت.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به پل باز شو احداثی در مسیر ریلی این پروژه و در مرز دریایی ایران و عراق به‌عنوان گلوگاه خط‌آهن شلمچه-بصره، اضافه کرد: طراحی این پل که در 7 نقطه با عمق 30 متر در رودخانه حفاری می‌شود، انجام شده است.

وی با بیان این‌که مسیر عراقی متاسفانه مسیر این خط‌آهن را تغییر داده است، گفت: طول 32 کیلومتری این پروژه به 36.5 کیلومتر افزایش یافت.

صالحی در ادامه از عملکرد دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در خصوص خط‌آهن شلمچه-بصره انتقاد کرد و گفت: پیگیری‌های زیادی در این رابطه داشته‌ایم. شخصاً به‌عنوان مدیران راه‌آهن از ابتدای سال 1402 تا شنبه هفته گذشته که به محل پروژه سفر کردم به‌طور جدی پیگیر پروژه هستیم.

وی با یادآوری اجرا یک سری اقدامات توسط نیروهای مسلح برای خط‌آهن شلمچه-بصره، اظهار کرد: الان به موضوع منطقه آزاد رسیده‌ایم. انتظار داریم منطقه آزاد در بخش خاک جمهوری اسلامی ایران یک همکاری جدی‌تر را داشته باشند.