مافیای برنج در حال تکمیل پازل قیمت گذاری

افشین جمشیدی لاریجانی*| کلاه گشاد بر سر کشاورز و فربه شدن دلالان البته اینبار باید گفت مافیای دلالی! دیگر از آن حجم دلالان خبری نیست، یک یا دو شرکت در حال بازارسازی و بلعیدن سود های کذایی هستند در حالی‌که رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران وعده کاهش قیمت‌ها را تا دو هفته آینده می‌دهد، کارشناسان و کاربران فضای مجازی از سناریویی متفاوت پرده برمی‌دارند: بازارسازی هدفمند برای افزایش چندباره قیمت‌ها، بی‌عملی دولت، و باز شدن راه برای واردات رانت‌زا.

محمد مختاریانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران، در گفتگویی با رادیو اقتصاد وعده داد که با ورود محصول جدید، قیمت برنج ایرانی طی دو هفته آینده کاهشی خواهد بود و نرخ برنج هاشمی برای مصرف‌کننده نهایتاً به کیلویی ۲۵۰ هزار تومان می‌رسد.

اما در حالی که او از “نزول قیمت‌ها” صحبت می‌کند، شواهد و تحلیل‌ها حاکی از مهندسی معکوس بازار با هدف افزایش دوباره قیمت‌ها در ماه‌های آینده است. به تعبیر کارشناسان، این نوع سخن‌گویی نه کاهش قیمت، بلکه نوعی خط‌دهی به بازار است: وقتی امروز برنج ۲۵۰ هزار تومان “تعادل” معرفی می‌شود، یعنی فردا قیمت ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی در شب عید برای افکار عمومی عادی‌سازی خواهد شد.

نکته قابل‌تأمل آن‌جاست که سال گذشته برنج داخلی کیلویی ۷۰ هزار تومان معامله می‌شد، چند سال روند برنج همین گونه بود اما چه شده که بازار برنج چند ماهی است دچار تلاطم شده است اما هم‌اکنون، دلالان نزدیک به همین انجمن، در شمال کشور برنج نو را از کشاورزان کیلویی ۱۵۰ هزار تومان خریداری می‌کنند؛ یعنی بازارسازی قبل از برداشت، برای گرانی رسمی بعد از آن.!

در این میان، افزایش قیمت برنج ایرانی، قیمت برنج وارداتی را هم بالا می‌برد؛ و اینجاست که دست واردکنندگان خاص – که اتفاقاً ارتباط تنگاتنگی با همین فعالان صنفی دارند – بازتر از همیشه خواهد شد.

به‌ هم‌ ریختگی بازار برنج و بازی هماهنگ میان دلالان و واردکنندگان، در سکوت و انفعال وزارت جهاد کشاورزی در حال رخ دادن است؛ و نقش معاون بازرگانی این وزارتخانه، در این وضعیت مورد نقد جدی قرار گرفته است. گفته می‌شود که عدم ورود مؤثر بازرگانی دولتی به بازار و کاهش سهم واردات، عملاً به سود دلالان تمام شده و در تضاد با وظایف تنظیم بازاری دولت است.

نه می توان گفت کشاورز نفروشد چرا که اقتصاد او به فصل برداشت گره خورده است و نه می شود این عرضه را متوقف کرد.

در همین راستا، یکی از کاربران شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به دوگانگی آشکار بین وعده‌های مسئولان و وضعیت واقعی بازار نوشت:

دون کور‌لئونه‌های وطنی ابتدا برنج داخلی رو با قیمت پایین از کشاورزان بیچاره خریدن، دپو کردن، و از اون ور ارز گرفتن و تا دلتون بخواد در فصل برداشت برنج داخلی، برنج خارجی بی‌کیفیت وارد کردن… یعنی دو سر سود کردن.»

کاربر دیگری نیز با طعنه به سیاست‌های آماری دولت نوشت:

می‌گم یه دوره‌هایی می‌گفتن مردم از کجا وسایل مورد نیازشون رو خریداری کنن… الان مسئولین آمار نمی‌دن آخه برنج سر کوچه ما شده کیلویی ۳۶۰ هزار تومن!»

در این فضا، سکوت آقای نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، نیز به شدت مورد انتقاد است؛ چرا که به گفته فعالان، او با بی‌عملی و فقدان سیاست تنظیم‌گری، آبروی دولت را در بازار برنج برده است.

در مجموع، روند کنونی نه تنها کاهش قیمت را نوید نمی‌دهد، بلکه خبر از مهندسی قیمت با مشارکت دلالان، سکوت دولت و رانت واردات می‌دهد. بازنده اصلی هم، مثل همیشه، مردم و کشاورزانی هستند که نه از ارز بهره‌مندند، نه از واردات، و نه از دپوی سوداگرانه

اما این بار حاصل همان ساخت بزرگترین مرکز بسته بندی و فر آوری برنج در شمال ! که داد سر داده بودند که هدف آنها سوداگری برنج هست و کسی گوش نکرد و‌نماینده مردم شمال به ویژه آمل هم کاری نکرد الان در حال نمود و اجرای هدف خود است.

*مدیر مسئول صبح آمل